TÜRKLERİ ÇİN ESARETİNDEN KURTARAN AYAKLANMA "KÜRŞAD VE 40 ÇERİSİ"

 Kürşad, MS. 600’lü yıllarda Doğu Göktürk hükümdarı olan Çuluk Kağan’ın oğluydu. Yaptıklarıyla Türk milletinin tarihine damga vuran Kürşad’ın asıl adı Şu Tigin’di. Kürşad ismini ona, amcası Kara Kağan vermişti. Eski Türkçede “Kür” ok ve “Şad” ise bir bölgeyi yönetmek için gönderilen kimse demekti. 

ÇİN ESARETİNDE GEÇEN 10 YIL

 Kara Kağan döneminde Çinlilerle savaşlar yaparak asimile olmayı reddetmişti. 629 senesinde Çinlilerde yapılan bir savaşta Kara Kağan mağlup oldu. Kara Kağan 100.000 Türkle beraber Çinlilere esir düştü. Esir düşen Türkler Çinliler tarafından kendilerine tahsis edilen görevleri yapmaya mecbur bırakıldılar. Türkleri asimile etmek için ellerinden gelen her şeyi yapan Çinliler, Göktürk soylularını imparatorluk ordusunda maaşlı subay olarak görevlendirdiler. Kürşad da bu subayların arasındaydı.

KURTULUŞ VAKTİ

Esir hayatını asla kabullenmeyen Kürşad, yıllarca özgürlüğe kavuşacakları günü beklemişti.  Esaret zincirini kırmak için güç toplayan Kürşad esaretin 10. yılında planlarını uygulamaya koymuştu. İmparator Tai Tsung’un bazı günler tebdili kıyafetle, yanında koruması olmadan gezdiğini öğrenen Kürşad imparatoru kaçırmayı düşünmüştü. Böylece imparatoru Ötüken’e götürecekler ve karşılığından Çinlilerden Türk esirlerin özgür bırakılmasını isteyeceklerdi. Kürşad planını açıklamak için 40 kişilik ihtilal grubu oluşturmuştu. Planı uygulamayı kabul eden bu gruba ayaklanmanın başarılı olması durumunda kendisinin kağan olmayacağını söylemişti. Çünkü bu planı kendi çıkarları için yaptığını düşünmelerini istemiyordu.

Yağmur Kokan Gece

O gece bardaktan boşanırcasına bir yağmur yağıyordu. Bu nedenle İmparator Tai Tsung sarayın dışına çıkmamıştı. Kürşat ve 40 çerisi yaptıkları planların duyulmasından korktukları için bir an önce harekete geçmeleri gerektiğini düşünmüşlerdi. Hemen harekete koyularak Çin sarayına baskına gitmişlerdi. Yüzlerce Çinli askerle kahramanca savaşan yiğitlerimiz kayıplar vererek 10 kişiye düşmüştü. Bu nedenle saraydan uzaklaşarak Ötüken’e doğru at sürmeye başlayan Kürşad ve çerileri Vey Nehri’ne ulaşmışlardı. Yağan yağmurdan dolayı Vey Nehri üzerindeki köprüler sular altında kalmıştı. Karşıya geçemeyeceklerini gören Kürşad, çerilerine geri dönerek savaşmaya devam edeceklerini söylemişti. Binlerce askerle tekrar çarpışmaya girişen yiğitlerimiz birer birer şehit olmuşlardı.

Kürşad ve 40 çerisinin yaptığı ayaklanma, İmparator Tai Tsung’u dehşete düşürmüştü. Bu ayaklanmanın devamının geleceğinden korkan imparator esir Türkleri serbest bırakarak yurtlarına geri göndermişti. Evet, belki Kürşat ölmüştü ama uğrunda can verdiği davasının başarıya ulaşmasını sağlamıştı. Türk’ün adını tarihi belgelere cesur, kahraman, yiğit kelimeleriyle birlikte yazdırmıştı. Onlar; bu milleti hiçbir milletin asla esaret altına alamayacağını göstermiş, özgürlükleri için ölüme koşmaktan korkmayacaklarını kanıtlamışlardı. 

“Kürşad ölmüş, fakat attan düşmemişti. ölmüş, fakat yenilmemişti...”